آزار جنسی زنان در محیط کار

   

خانم جوان 25 ساله ای گفت که از زمان کارآموزی خود با توجه به اشتیاقی که برای آموزش داشته چقدر اذیت شده وتا چه حد از نزدیکی این زن به همکار یا دانشجویان و استادان مردش که صرفاً از نظر وی جنبه ی کاری داشته تعبیر جنسی به عمل آمده و باعث شد که وی برای جلوگیری از پیش آمدن این گونه پیش داوری ها از حق مسلم سوال کردن و یادگرفتن خود چشم پوشی کند تا مبادا این برخوردهای وی تعبیر جنسی به خود بگیرد. وی همچنین از تجربه در محیط کار دیگری صحبت کرد که چگونه مردی که از لحاظ قدرت و مقام در رتبه ی بالاتری در محیط کار بود و همچنین از لحاظ سن و سال، با ایجاد برخوردهای آگاهانه تماسی وی را مورد اذیت قرار داده که نهایتاً علی رغم اینکه چندین بار به او تذکر داده و درگیر شده، مجبور شده که محیط کار خود را به دلیل تغییر نکردن شرایط حاکم بر آن ترک کند.

  

یکی دیگر از خانم ها که 45 یا 50 سال داشت با تاکید بر 27 سال سابقه کاری خود، 2 سال قبل از انقلاب. 25 سال بعد از انقلاب. موارد خود را با این ترتیب شروع کرد که در بحران های انقلاب که خیلی از کارخانه ها و شرکت ها در حال فروپاشی بودند مدیریت وقت تصمیم به انتخاب گزینشی از بین همکاران زن خود می گیرد و تنها کسانی را اخراج نمی کند به درخواست های نامشروع وی تن می دهند. ایشان تاکید می کند که با توجه به بحرانی بودن و آرمانی بودن شرایط آن زمان و نبودن معضل بیکاری به شکل امروز شاید خیلی از زن ها تن نمی دهند و محیط کار خود را ترک می کنند. ایشان که بعد از آن استخدام دولت می شود با چشم پوشی از حق ارتقاء شغلی خود، اضافه کاری، اضافه حقوق و مزایا صرفاً طبق دستور عمل سازمانی خود کار می کند چرا که تاکید می کند علی رغم تغییرات بنیانی باز هم اگر بخواهی در یک محیط دولتی از امتیازاتی استفاده کنی که تحت اختیار مدیرمربوطه ات است با توجه به اعمال نفوذ و قدرت مدیریت ها قطعاً باید از خودت چشم پوشی کنی و به خیلی چیزها تن بدهی که سزاوار زن بودن و انسان بودنت نیست. با تاکید بر روش آسته بیا – آسته برو گربه شاخت نزنه (با طنز) به روش چشم پوشی از حقوق خود برای فرار از آزارهای جنسی احتمالی تاکید دارد.

شرکت کننده ی جوان 24 ساله ای که از سابقه دو یا سه ماهه خود در محیط دولتی خبر می دهد . این نکته را مورد تاکید قرار می دهد که آزارها الزاماً از طرف مدیر یا همکار مردی که دارای اختیارات زیادی است و در محیط های دولتی، نیست. حتی همکار مردی که از لحاظ چارت سازمانی ممکن است از شما کمتر باشد به خودش اجازه می دهد که زمانی که مثلاً کاغذی را از دست شما می گیرد دست شما را هم آگاهانه لمس کند و با نگاه زننده ی خود زن بودنت را به رخ بکشد. وی همچنین به معضل بیکاری در جامعه اشاره دارد که علاوه بر شرکتی شدن در داخل ادارات دولتی و پایین آمدن سطح حمایت از کارمندان با توجه به معضل بیکاری ممکن است خیلی از زنان آزار و اذیت شوند ولی جرأت طرح آن را نداشته باشند مبادا کار خود را از دست بدهند.
وی تاکید دارد که بحران بیکاری جسارت زنان را کمتر و وقاحت مردان را بیشتر کرده است.
خانمی تاکید می کند بالا بودن سطح اختیار مدیران و نبودن حمایت قانونی از زنان این آزارها را دامن می زند.

خانم دیگری از همکار زن خود خبر می دهد که 22 ساله بوده و با یک بچه در حالی که شوهرش را از دست داده و مدیر کارخانه با علم به شرایط ایشان وی را استخدام کرده و بعد از مدتی پیشنهاد صیغه شدن را به وی می دهد که با مخالفت او مواجه می شود. این خانم تاکید می کند که با توجه به اینکه مدیر کارخانه درخواست گرفتن سفته را به منظور تحت فشار قرار دادن آن خانم داده بود با مراجعه وی به اداره کار و اعلام شکایت مدیریت از گرفتن سفته از آن خانم چشم پوشی کرده و او همچنان کار خود را بدون مزایای خاصی ادامه می دهد. ایشان تاکید بر آگاهی زنان از شرایط کار خود دارند و می گوید که هرچه زنان به حقوق خود واقف باشند الزاماً نباید به درخواست های نامشروع تن بدهند. این خانم همچنین از تجربه شخصی خودش صحبت کرد که در حالی که مسئول سازمانی که در آن کار می کند با یک زن مدیر برخورد داشته و به شدت پرخاش و توهین و بهانه گیری می کرده، کاری کرده که این مسئول مرد از طرف مقامات بالاتر از وی وادار به عذرخواهی نموده است. این خانم که از تجربه گذشته خود در یک محیط کارگری هم صحبت می کرد تاکید داشت که شاید رفتار من به گونه ای بوده که کسی به خودش اجازه تعرض نداده است.

خانم دیگری حدوداً 45 یا 50 ساله بر ضعف شخصیتی و اعتماد به نفس کم زنان ، تاکید داشت و معتقد بود که اگر زن از لحاظ موقعیت شغلی و تحصیلی رشد کند شاید کسی به خودش اجازه تعرض ندهد و این ضعف شخصیت شاید امری باشد که در خانواده برای دختران پیش می آید و دختران را به گونه ای تربیت نمی کنیم که از خودشان دفاع کنند. این خانم همچنین به ضعف قانون حمایتی از زنان اشاره داشت.

در این خصوص یکی از اعضای مرکز تاکید داشت که ما اگر مورد تعرض قرار نگرفته ایم مبنی بر این نیست که ما اجازه نداده ایم پس دیگری که مورد تعرض قرار گرفته خودش اجازه داده و مقصر خودش است ایشان ضمن تاکید بر ویژگی های متفاوت شخصیتی میان افراد جامعه و تفاوت عکس العمل ها گفت که این نگرش اعتماد به نفس دیگران را پایین می آورد و آنها با توجه به اینکه خودشان هم متهم می شوند منزوی شده و سکوت می کنند.

خانمی دیگر حدوداً 50 ساله از تجربه و آگاهی خودش صحبت کرد و گفت که چگونه دانش علمی او وی را از لطمه خوردن رها کرده . این خانم کاملاً تاکید داشت که این زن است که باید حریم داشته باشد تا کسی از حریم او تجاوز نکند. شما می توانید همکار مردتان را هنگامی که جک گفت با نگاه محکم و نخندیدن او را به سر جای خود بگذارید . نظر وی با مخالفت چندتن دیگر از حاضران مواجه شد که تاکید داشتند که خیلی از مردها حریم ندارند و حتی اگر تذکر هم بدهیم ممکن است برای مدتی موضوع خاتمه پیدا کند ولی این روند بعد از مدتی درباره ادامه خواهد داشت.

یکی دیگر از خانم ها که حدوداً 35 سال داشت در پاسخ به دوتا از همکارانش که در جلسه هم حضور داشتند و گفتند که تا به حال مورد تعرض و آزار جنسی از طرف همکار مرد خود قرار نگرفته اند و دلیل آن هم رفتار محکم خودشان بوده گفت: شما اگر چهار سال پیش استخدام می شدید و مدیر قبلی را می دیدید شاید این نظر را نداشتید چرا که رفتار وقیحانه ی آن مدیر مرد قبلی به گونه ای بوده که منجر به انتقالی گرفتن و خانه نشین شدن زود هنگام چند تا از زنان شاغل آنجا شده.

یکی دیگر از خانمها حدوداً 50 ساله به این مسئله اشاره کرد که خشونت و آزار جنسی در محیط کار پدیده ای اجتماعی است و باید برای آن یک راه حل اجتماعی ارائه کرد اینکه هرکدام از ما به طور جداگانه راه حل شخصی داشته ایم و تا به حال هم توانسته ایم مشکلات خودمان را حل کنیم کافی نیست و نیاز به پشتوانه قانونی داریم. ما علی رغم راه کار اجتماعی حجاب که صرفاَ منجر به سکسی تر شدن جامعه شده نیاز به حمایت قانون داریم. شاید ترس از قانون مردان را وادار کند به حقوق اجتماعی ما احترام بگذارند و به چشم یک انسان در محل کار و نه یک زن به ما نگاه کنند.

خانمی دیگر به آمار 75درصدی زنان آزار جنسی دیده ی صنایع هواپیمایی آمریکا اشاره کرد و با تاکید بر پذیرش وجود آزار جنسی در محیط کار وظیفه حامیان حقوق زنان را یادآور شد که باید با تلاش و آگاهی، شرایط تصویب قوانین محکم و حمایتی به نفع زنان را به وجود آورد.

- ضعف و ترس زنان از برخورد و اعتراض به آزارهای جنسی در محیط کار باز هم مورد تاکید قرار گرفت و اینکه زنان آمادگی دفاع از خود و حریم خود را باید داشته باشند و این وظیفه خانواده ها و آموزش و پرورش و فعالین زنان است که این رشد و آگاهی را در بین توده های مردم ببرند. حتی اعتراض جمعی و اعلام حمایت از زنان آسیب دیده و اعتراض به گفتارهایی که زنان آسیب دیده و آزار دیده را به جای اینکه حمایت کنند محکوم می کنند هم مطرح شد. در پایان یک جمع بندی از تعریف خشونت و آزار جنسی در محیط کار، پیامدهای آن، انواع آزار جنسی رایج در جامعه کاری ایران و راهکارهای آن به شرح ذیل انجام گرفت.
-
خشونت جنسی در محل کار: رفتارهای کلامی، روانی و فیزیکی که منجربه آزار جنسی زنان شود. شامل: تعریف جک های مستهجن – تعریف از زیبایی – تماس های بدنی ظاهراً تصادفی ولی آگاهانه – تماس بدنی با وقاحت بیشتر مثل بغل کردن و بوسیدن – تجاوز جنسی – تماس تلفنی آزاردهنده. که پیامدهای آن شامل: اخراج – احساس ناامنی – متهم شدن – به خطر افتادن سلامت روانی – کاهش اعتمادبه نفس – از دست دادن شغل – چشم پوشی از ارتقاء شغلی و مزایای شغلی.

علت این گونه برخوردهای مردان: قدرت و برتری شغلی مردان و هم چنین تربیت غلط خانواده که به مرد در هر موقعیتی اجازه می دهد که به همکار زن خود نگاه جنسی داشته باشد.

راهکارهای مطرح شده هم به شرح ذیل بود:
.................................................................
1. اعتراض کردن مستقیم زنی که آزاری ببیند و چشم پوشی نکردن از حق اعتراض
2. متهم نکردن زن هایی که مورد آزار قرار می گیرند
3. داشتن انجمن هایی به منظور حمایت از زنان آزار دیده در محل کار
4. آگاه کردن زنان نسبت به حقوق اجتماعی ، اقتصادی، جنسی
5. وضع قوانین حمایتی برای زنان آزار دیده
6. برگزاری میتینگ های اعتراضی
7. جمعی کردن مشکلات
8. نداشتن قضاوت اخلاقی رایج در مورد زنان دیگر
9. مطرح شدن مسائل و موارد آزار جنسی به عنوان بخشی از دغدغه های جنبش زنان
10. آگاهی دادن از طریق آموزش و پرورش به دختران در مقاطع مختلف تحصیلی